Yumurtalık kisti (over kisti), kadınlarda yumurtalıkların içinde veya yüzeyinde oluşan sıvı, kan ya da jelimsi madde ile dolu keseciklerdir. Bazı kistler, tüplerin yakınında gelişerek paraoveryan veya paratubal kist olarak adlandırılır. Çoğu zaman iyi huylu olan bu kistler, adet düzensizliği, kasık ağrısı veya aşırı kanama gibi şikâyetlere yol açabilir. Ancak bazı vakalarda hiçbir belirti göstermeden rutin jinekolojik muayenelerde fark edilir.
Boyutları birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilen yumurtalık kistleri, bazı durumlarda tedavi gerektirmezken, bazı durumlarda ise cerrahi müdahale şart olabilir.
Yumurtalık Kisti Nedir?
Yumurtalık kistleri, rahimde oluşan miyomlardan farklıdır. Miyomlar rahim dokusunda gelişirken, kistler yumurtalığın içinde veya yüzeyinde ortaya çıkar. Genellikle hormonal düzensizlikler sonucunda oluşurlar.
Adet döngüsünde yumurtayı barındıran folikül adı verilen küçük kesecikler olgunlaştığında çatlayarak yumurtayı serbest bırakır. Ancak bazı durumlarda folikül çatlamaz ve kistleşir. Bu durum, hormon dengesizliği ile birlikte yumurtlama sürecini olumsuz etkileyebilir.
Yumurtalık kistleri farklı türlerde olabilir:
-
Folikül kistleri
-
Korpus luteum kistleri (yumurtlama sonrası oluşur)
-
Endometrioma (çikolata kisti) – endometriozis sonucu gelişir
-
Teka-lutein kisti – genellikle hormon tedavisi görenlerde görülür
-
Benign kistadenomlar veya dermoid kistler
-
Gebelik luteoması – gebelikte ortaya çıkabilir
Yumurtalık Kisti Belirtileri
Küçük kistler çoğu zaman sessiz seyreder ve kendiliğinden kaybolur. Ancak büyüyen veya patlama riski taşıyan kistler belirti verebilir. En sık görülen belirtiler:
-
Adet düzensizliği
-
Karında şişlik ve basınç hissi
-
Kasık ve alt karın bölgesinde ağrı
-
Ateş, bulantı veya kusma
-
Sindirim sorunları
-
Sık idrara çıkma veya idrar yaparken zorlanma
Bu belirtiler göz ardı edilmemeli ve jinekolojik değerlendirme için hekime başvurulmalıdır.
Yumurtalık Kisti Tedavi Yöntemleri
Her yumurtalık kisti tedavi gerektirmez. Ancak kist büyüyor, şiddetli ağrı yapıyor veya kötü huylu olma ihtimali taşıyorsa müdahale gerekir. Tedavi planı belirlenirken kistin boyutu, yapısı, hastanın yaşı ve şikâyetleri dikkate alınır.
1. İlaçla Tedavi
-
Doğum kontrol hapları, hormonal dengeyi düzenleyerek yeni kist oluşumunu engeller.
-
Bazı durumlarda mevcut kistlerin küçülmesine yardımcı olabilir.
2. Cerrahi Tedavi
-
8-10 cm’den büyük kistler
-
Takiplerde büyüme eğilimi gösteren kistler
-
Kötü huylu olma şüphesi taşıyan kistler
-
Şiddetli ağrı yapan kistler cerrahi olarak çıkarılır.
3. Laparoskopik (Kapalı) Ameliyat
İzmir’de yaygın olarak uygulanan bu yöntem, küçük bir kesiden kamera ve cerrahi aletler ile yapılır. Avantajları arasında daha hızlı iyileşme, daha az ağrı ve estetik sonuçlar bulunur.
-
Ameliyat süresi genellikle 1-2,5 saat arasındadır.
-
Çikolata kisti gibi yapışıklık oluşturan kistlerde işlem daha uzun sürebilir.
-
Hasta genellikle 1-2 gün hastanede kalır ve yaklaşık 1 haftada günlük yaşama dönebilir.
Tedavi Sonrası Süreç
-
Düzenli doktor kontrolleri
-
Hormon dengesinin korunması
-
Tekrar oluşma riskine karşı takip
Yumurtalık kistleri her zaman tehlikeli değildir ancak ihmal edilmemelidir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile hem üreme sağlığı hem de yaşam kalitesi korunabilir.